Дәрігерлік антына адал жан
Адам денсаулығы – мемлекеттің басты байлығы. Осы орайда денсаулық сақтау жүйесінде еңбек ететін әрбір маманның атқаратын рөлі айрықша. Себебі бұл салада жұмыс істеу – адамның тағдыры мен өміріне тікелей араласу деген сөз. Мұндай жауапты жолды жүрек қалауымен таңдап, саналы ғұмырын медицинаға арнаған жандардың бірі – Бағдат Жапанова. Ол өзінің адалдығы мен қажырлы еңбегі арқылы ел сенімін ақтаған маман.
Медицина саласындағы алғашқы қадамдар
Бағдат Меңдібекқызы еңбек жолын Жамбыл медициналық колледжін тәмамдаған соң, мейірбике болып бастады. Алғашында І қалалық ауруханада, кейін қалалық емханада еңбек етті. Күнделікті тәжірибемен шыңдалып, кәсіби біліктілігін жетілдірді. Өз ісіне деген сүйіспеншілігі мен табандылығы оны эпидемиология саласына жетелеп, облыстық Жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы (ЖИТС) орталығына жұмысқа орналасты. Бұл жерде ол алдымен эпидемиологтың көмекшісі, кейіннен эпидемиолог маман ретінде жауапты қызметтер атқарды.
Қазіргі таңда ол – аталған орталықтың зертхана бөлімінде тіркеу маманы. Жауапты міндеттерді абыроймен атқарып жүрген ол әрбір науқастың дерегімен ұқыпты жұмыс істеудің, дер кезінде эпидемиологиялық талдау жүргізудің маңызын жақсы түсінеді.
Күрделі індетпен күрестегі кәсібилік
Бағдат Жапанованың айтуынша, ВИЧ инфекциясының таралу жолдары көп – жыныстық қатынас, қан құю, стерильденбеген медициналық немесе косметологиялық құралдар, сондай-ақ нашақорлар арасында бір шприцті қолдану.
– Бұл вирус жұққан кезде алғашында дене қызуы көтеріледі, әлсіздік пайда болады, асқа тәбет жоғалады. Кейіннен иммунитет төмендеп, жаралар пайда болады. Осындай жағдайда біз биоматериалдар алып, арнайы зертханалық талдаулар жүргіземіз. Егер диагноз расталса, науқас арнайы емге алынады, – дейді Бағдат Жапанова.
Эпидемиолог мамандар науқастың соңғы араласқан адамдары, жүріп өткен орындары, өмір салты бойынша кешенді зерттеу жүргізеді. Бұл – инфекцияның таралу жолын тоқтату үшін аса маңызды.
Сондай-ақ, емдеу процесіне психологтар, инфекционист дәрігерлер және әлеуметтік қызметкерлер де тартылады. Әр пациентпен анонимді, этикалық нормаларға сай жұмыс жүргізіледі. Бұл – медицина қызметкерлерінің тек кәсіби емес, адами қарым-қатынасы тұрғысынан да үлкен жауапкершілікті талап ететін жұмыс.
Инфекциямен күрестегі нақты деректер мен қазіргі ахуал
Ресми деректерге сүйенсек, Жамбыл облысында ВИЧ инфекциясы бойынша көрсеткіш жыл сайын өсіп келеді. 2024 жылдың өзінде 113 жаңа жағдай тіркеліп, 100 мың адамға шаққанда сырқаттанушылық 9 пайызға жеткен. Бұл – 2023 жылғы 8,8 пайызбен салыстырғанда өскен көрсеткіш. Жалпы облыс бойынша бүгінге дейін 1929 адамда ВИЧ анықталған, олардың 671-і СПИД-тен қайтыс болған.
Аурудың таралуы ең алдымен 15-49 жас аралығындағы еңбекке қабілетті жас азаматтар арасында жоғары. Бұл көрсеткіштер инфекцияның әлеуметтік және экономикалық аспектілерін де ескеру қажеттігін көрсетеді. ВИЧ – тек медициналық емес, қоғамдық мәселе.
Ауылдық аймақтардағы ақпараттық түсіндіру жұмыстары
2024–2030 жылдарға арналған денсаулық сақтау жүйесін дамыту тұжырымдамасына сәйкес, аудандық, ауылдық жерлерде медициналық қызметтердің қолжетімділігін арттыру – басты міндеттердің бірі. Осы бағытта Бағдат Меңдібекқызы бастаған мамандар ауыл-аймақты аралап, тұрғындар арасында ақпараттық түсіндіру жұмыстарын жүргізеді, ВИЧ инфекциясының алдын алу, ерте анықтау және қауіпсіз өмір салты жайында кеңестер береді.
Мұндай түсіндіру жұмыстары инфекциямен күрестің тиімділігін арттырумен қатар, халықтың медициналық сауаттылығын жетілдіруге бағытталған. Себебі, науқасты емдегеннен гөрі, аурудың алдын алу әлдеқайда тиімді.
Заманауи медицина және адами қасиет
Бағдат Жапанова – өз мамандығын терең сүйетін, өз саласының нағыз маманы. Оның айтуынша, медицинада мықты білім мен тәжірибе жеткіліксіз. Науқастың жанын түсіну, ішкі күйін сезіну, адамгершілікпен көмектесу – әрбір маман үшін басты қағида болуы керек.
– ВИЧ секілді күрделі індетпен бетпе-бет келген адамдарға тек дәрі ғана емес, жан жылуы, үміт, қолдау қажет. Медицина – мен үшін мамандық қана емес, өмірлік миссиям. Кез келген зерттеу, кез келген диагностикалық жұмыс – қоғам саулығына қосқан үлес деп білемін, – дейді дәрігер.
Бағдат Жапанованың еңбегі – тұтас салаға үлгі
Күн сайын ондаған сынама, тіркеу, талдау – мұның бәрі үлкен ұқыптылықты, білімділік пен жауапкершілікті талап етеді. Бағдат Меңдібекқызы бұл міндеттерді асқан мұқияттылықпен атқарып, әр науқастың тағдырына алаңдап қарайды. Оның еңбегінің нәтижесінде көптеген науқастар дертін ерте анықтап, тиісті ем алып, қалыпты өмір сүру мүмкіндігіне ие болып отыр.
Мемлекеттік қолдау – маңызды фактор
2024–2030 жылдарға арналған тұжырымдамада медицина қызметкерлерінің әлеуметтік мәртебесін арттыру, аймақтардағы зертханалық инфрақұрылымды жақсарту, диагностика мен скрининг қызметтерін жетілдіру, сонымен қатар ақпараттық қолдау шараларын кеңейту көзделген. Бұл бағытта облыстық ЖИТС орталығының жұмысы – нақты іске асқан мысал.
Қорытындылай келе, Бағдат Жапанова – тек өз ісінің шебері емес, қоғамдық денсаулықты сақтауға үлес қосып жүрген нағыз жанашыр маман. Оның еңбегі – еліміздің медициналық болашағына сіңген алтын ізі.